RAID nedir ve RAID 5 nedir, ne işe yarar? Bilgisayar ile ilgili terim değil mi o? Böyle bir konu fotoğrafçılar için ne kadar gerekli? Daha birçok soruyu duyar gibiyim. Hepsini tek tek açıklayacağım. Fakat şimdiden belirtmek istiyorum; RAID olmadan sanal dünyada her şey çok daha zor ve çok daha riskli.
RAID Nedir?
RAID’in zaman içerisinde tanımı değişti. İşlevinden, mimarisine kadar bir evrim süreci oldu. RAID 0, RAID 1 RAID 5, RAID 10, RAID 50 gibi farklı farklı versiyonlarla günümüze ulaştı. Kafanız karışmadan, size en yararlı olduğu düşündüğüm versiyonunu, sade dil ile anlatacağım. RAID’in en temel ve en kapsamlı tanımıyla başlayalım.
Güvenlik, kapasite veya performans sebebiyle, birden çok fiziksel diskin birleştirilmesine RAID denir. Bu disklerin birleştirilme yapılarına göre RAID 0, RAID 1, RAID 5 gibi numaralı varyasyonları mevcuttur.
RAID 5 Nedir?
RAID genellikle firmalara profesyonel çözümlerde kullanılsa da günümüzde bireysel kullanımlarda da popülerliğini artırıyor. Bilgisayarlardan hızla HDD’ler sökülüp yerine SSD takılıyor. HDD’lerin ikinci el pazarı çok zayıf olduğundan kullanıcılar boşa çıkan HDD’lerini satmaktansa harici disk olarak dosya yedeklemede kullanmayı tercih ediyor. İşte RAID ihtiyacı tam olarak burada devreye giriyor.
HDD’ler mekanik, SSD’ler ise flaş tabanlı. Daha net olmak gerekirse HDD’ler her an bozulabilir, SSD’ler ise zaman içerisinde sadece yavaşlarlar ve bozulma olasılıkları çok düşüktür. Boşa çıkan sürücüler hem her an bozulabilecek yapıda (HDD) hem de zaten onca zaman kullanılmış. Bu durumda o HDD’ye veri yedeklemek ne kadar mantıklı? Her şey pamuk ipliğine bağlı. Bir sabah HDD’nin çalışmaması, içindeki verinin silinmesi şaşırtmamalı. Bu riski ben almam, siz de almayın. Çözümü geliyor…
O halde öyle bir sistem yapalım ki, hem hızlı olsun, hem güvenli olsun, hem de yüksek kapasiteli olsun. Çünkü eski HDD’ler yavaştır, bozulabilir ve muhtemelen çok da yüksek kapasiteleri yoktur. RAID çözümleri genellikle bu 3 pariteden birini veya ikisini kapsar. Hıza, güvenliğe ve kapasiteye aynı anda cevap veren en makul yaklaşım RAID 5.
Grafiği okuyalım. Bilgisayara 4 disk bağlanmış. Bilgisayar 1 disk gibi görüyor. Performansı 2 diskin toplam hızında. Kapasitesi 3 diskin toplam kapasitesinde. Bu disklerden biri bozulursa, bozuk diski çıkarıyoruz. Yerine boş herhangi bir diski bağlayıp 1,5 saat kadar bekliyoruz. Tüm verileriniz otomatik geri geliyor. Yazılım yok, iş gücü yok, kod yazmak vs hiç bir şey yok. Mantıksız gibi gelebilir. Bozuk diski çıkar, sağlam diski koy ve bekle. Evet, bu kadar.
Anlatırken iyi güzel de bu sistem nasıl yapılacak? Hangi programlar lazım? Hangi kabloları nereye bağlayacağız? Ne ayar yapacağız? Cevap geliyor…
RAID 5 İçin Gerekli Ekipmanlar
- DARK D40R (içinde güç kablosu ile USB kablosu var).
- Marka model ölçü farketmez, yeterki birebir aynı olan 4 adet HDD.
RAID 5 Nasıl Yapılır?
- RAID 5 için Dark D40R‘nin üzerindeki 1-2-3 numaralı anahtarları sırasıyla ON OFF ON olarak ayarla.
- Dark D40R üzerine tüm HDD’leri bağla.
- D40R’yi elektrik prizine bağla ve USB kablosunu bilgisayara bağla.
- Ön taraftaki RESET tuşuna basılı kalarak, arkadaki güç düğmesini aç.
- Sesli uyarıyı duyduğunda RESET tuşundan parmağını çek.
Hayırlı olsun, bu kadar. Yazılım, kablo karmaşası, watt hesabı filan hiç bir şey yok.
Ben Nasıl Kullanıyorum?
Elimde farklı dizüstü bilgisayarlardan çıkan 2 adet 1 TB HDD vardı. Masaüstü bilgisayardan çıkan da 1 adet 1 TB vardı. İkinci el 1 tane 1 TB satın aldım. Gene ikinci el Dark D40R aldım. Yani elimde 1+1+1+1 TB olmak üzere 4 adet HDD oldu. Toplamı 4 TB olsa da RAID 5 yaptığım için bilgisayarda 1 tane 3 TB diskim var gibi görünüyor. 220mb/sn yazma hızım, 230mb/sn okuma hızım var. Her şey stabil güzel. Olur da bir sabah bu eski 4 HDD’den biri bozulursa yerine yeni 1 TB disk takacağım ve verilerime yeniden erişmeye başlayacağım.
Eğer konu hakkında sohbet etmek, takıldığınız yerleri sormak isterseniz forumda açtığım RAID Sistem ile Güvenli Depolama konusuna yazabilirsiniz.
Fotoğrafçılar İçin Önemi Nedir?
Etrafınızda fotoğraflarını harici bir diskte yedekleyen ve diski bozulduğu için tüm fotoğraflarını kaybeden birileri mutlaka vardır. Şahsi fotoğraflar kaybolsa onca zamanın emeği kaybolmuş olacak. Yada kaybolan fotoğraflar ticari ise büyük prestij kaybı olacak. Ve buna engel olmak yukarıda anlattığım kadar basit. Uzun soluklu arşivler için yada küçük ölçekli işletmeler için yukarıda anlattığım RAID 5 sistemi öneririm. İleri boyutlarda farklı çözümler olsa da buna paralel maliyetler de artıyor.
Tahmini Maliyet Nedir?
Şuan sıfır 1 TB disk ortalama fiyatı 200 lira. Dark D40R’nin arama motorunda gördüğüm ortalama sıfır fiyatı da 500 lira. Yani sıfır olarak satın alındığında 1300 lira maliyet ile veri güvenliği olan 3 TB HDD yaratmış olabilirsiniz.
Yada sıfır 1300 lira olan sistemi ikinci el olarak 700 liraya toplayabilirsiniz. Elinizde disk varsa bu meblağı daha da aşağı çekmek mümkün. Mesela elimde 3 tane disk vardı. O nedenle bana maliyet 350 lira oldu.
Hazır Çözüm mü Arıyorsunuz?
Herkesin teknoloji ile arası iyi olmak zorunda değil. “HDD SSD RAID filan bir şeyler dönüyor ama ne anlamadım. Verilerimin güvenliği için çözüm arıyorum. Bir sabah uyandığımda tüm fotoğraflarımı kaybetmiş olmak istemiyorum” diyorsanız sorun yok, ücretsiz destek olabilirim. Hatta sizin yerinize RAID 5 için ikinci el yada sıfır ürünleri derler, gerekli ayarları yapar, sadece elektrik prizine bağlayıp kullanacağınız hale getirip kargolayabilirim. Yeter ki veri kaybı olmasın, uykularınız kaçmasın.
