Agrandizör hakkında her şey, agrandizör kelime olarak fransızca kökenli “agrandisseur” büyütücü kelimesinin türkçe uyarlaması veya kopyasıdır. Büyütücü Agrandizör Enlarger gibi kelimeler olarak karşımıza çıkar. Projeksiyon esaslı bir yapıdır. Asetat tabanlı negatif fotoğraf filmlerinin istenilen büyütme oranlarında ışığa duyarlı olan fotoğraf kağıdına aktarmada kullanılan ışık kaynağı ve optik düzeneği bulunan ve genelde görüntüyü büyütme (küçültme için de kullanılır) işleminin çalışabilmesi için aşağı ve yukarı bir düzlemde ayarlanabilen fotoğraf baskı aracıdır. Bir tabla üzerinde monte edilmiş dikey bir boru üzerinde hareket eden cihaz en üst kısmında enerji bağlantısı olan elektrik tesisatı mevcut olup sırasıyla şu bölümler mevcuttur.
- Işık Kaynağı “220V/150W gücünde opak beyaz renk ampul ve haznesi”
- Isı yalıtım haznesi “ışık kaynağından özel bir cam ile ayrılmış”
- Filtre çekmecesi “Basit renkli baskı renk ayarı için”
- Kondansör (Conderser) “ Işık kaynağından gelen işığın halojen bir şekilde dağılması için”
- Film taşıyıcı “Baskısı yapılacak filmin yerleşeceği yer”
- Körük ve manivelası “focus aparatı” görüntü netliği ayarı için
- Objektif “görüntüyü alt tabladaki marjörde oluşmasını sağlayan lens grubu”
- Kırmızı emniyet filtresi “siyah beyaz baskıda pozlama değeri yapmak maksadıyla”
- Marjör “Üzerinde cm.ölçü skalası mevcut ve ışığa hassas fotoğraf kağıdının yerleştirildiği ve pozlamanın yapıldığı ekran tabla”
- Poz saati “enerji bağlantısı üzerinde pozlama değeri yapan aparat”
Aşağıdaki fotoğrafları incelediğinizde yüzeysel olarak bilgi sahibi olabileceğinizi tahmin ediyorum. Fotoğraflar “Meopta Opemus 4” agrandizör 6X6cm film karesi ebedına kadar baskı yapar.
Agrandizör Hakkında Bilgiler
Körük = Bellows : Negatif Film Taşıyıcı “Negative carrier” üzerinde mevcut olan asetat tabanlı film ile fotoğraf kağıdının yerleştirildiği Marjör “margeur” arasındaki odak mesafesinin oluşması için gerekli mesafeyi oluşturur. Diğer bir deyişle netlik için metraj ayarını yapmaya yarar. Üzerindeki manivela ile aşağı/yukarı hareketlerle netlik yapması sağlanır. Fotoğraf makinesi objektifinin üzerindeki netlemeyi yapan metraj kadranının işlevini yapar.
Kondansör veya Kondansatör = “Işık toplayıcı” (Condenser) : Dağınık ışık huzmelerini toplayarak yoğunlaştıran optik sistem; ışık toplayıcıları hem aydınlatma kaynaklarında (frensel cam olarak) hem de agrandizörlerde kullanılırlar. Agrandizördeki asetat tabanlı film görüntünün her tarafına eşit homojen bir şekilde ışığın dağılmasını sağlar. Sonuçta görüntünün her tarafına eşit miktarda ışık dağılmış olur. Agrandizörde “Işık toplayıcı” (Condenser); ışık kaynağı (ampul) ile film arasında yer alır.
Agrandizör Hakkında Her Şey
Negatif Film Taşıyıcı “Negative carrier” = Baskısı yapılacak negatif filmin agrandizörde yerleştirildiği aparattır. Üst bölmesinde “kondansör” alt bölümde ise netleme yapmaya yarayan körük mekanizması yer alır. Değişik ebat ve çeşitlerde mevcut olup genelde 24x36mm, 6x6cm ve 6X9cm ebatlar yaygındır. Baskısı yapılacak negatif film “Negatif Film Taşıyıcı”da mevcut iki özel cam arasına yerleştirilip agrandizördeki yuvasına takılır. Bazı Negatif Film Taşıyıcılarda camların bulunduğu düzlemin gerisinde netlemeye yardımcı olan “telemetre” aparatı yer alır. 24X36mm film taşıyıcıların bazı modellerınde cam olmayabilir. Tabaka film “shett film”, 120 kodlu Roll film ve 135 kodlu 36’lık filmler gibi ebadı uygun tüm filmler agrandizöre bu şekilde yerleştirilir. Ayrıca özellikle değişik ebatlarda film baskısı yapılan “Negatif Film Taşıyıcı”larda film karesini ebadını ayarlamak için mask bıçaklarıda mevcuttur.
Agrandizör objektif çeşitlerini şöyle sıralayabiliriz.
- 3 optik elemanlı objektifler = en yaygın olan objektiflerdir. İdeal olarak 18X24cm.ye kadar iyi baskı veren objektiflerdir. Çoğu kullanıcının bu objektiflere kalitesiz gözle bakması pek doğru değildir. Piyasada mevcut fotoğrafların büyük bir kısmı bu objektiflerle oluşmuştur. Durst, Rodenstock, Schneider ve Meopta gibi markalar yaygındır.
- 4 optik elemanlı objektifler = görüntü büyüdükçe ışık dağılacağından 20X24cm.den büyük baskılarda bu objektiflerin kullanılması tavsiye edilmekle birlikte fiyatları yüksek olduğundan kullanıcılar sıcak bakmamaktadır. Piyasada yaygın olarak EL-Nikkor 50mm f4 ve 75mm f4 ile Rodenstock Omega ve Schneider Comparon serisi gibi objektiflerdir.
- 6 optik elemanlı objektifler = çok büyük baskılar ve renki baskılarda tercih edilen pahalı objektiflerdir. Işık ve renk dağılması asgari düzeydedir.EL-Nikkor; Rodenstock Rodagon ve Schneider Componon-S serisi bu objektiflere örnektir.
- Özel agrandizör objektifleri = Bu kategorideki objektifler optik dizilimleri veya özel yapıları ile diğerlerinden ayrılır. “Apochromatic” yapısı ile büyük boyutlu renkli baskılar için idealdir.(Rodenstock APO-Rodagon-N 1:4 80mm) Ayrıca optik dizilimi yanında renk filtreleri ihtiva eden Polonya menşei “Janpol 1:5.6 80mm” renkli objektifleri bu kategoride gösterebiliriz.
Bu yazımızda Agrandizör hakkında her şey ve detaylı bilgisinden Ayrıca 6 Eylül 2012 yılında PentaxTurk’te yayınladığım derlemeye de buradan bakabilirsiniz. Ayrıca yeni yazılar ve bilgiler için sitemizi ziyaret etmeyi unutmayın.
